MİRASTAN MAL KAÇIRMA NEDENİYLE TAPU İPTAL VE TESCİL DAVALARI

A.Tapu İptal ve Tescil Davası Ne Demektir?

Tapu iptal ve tescil davası tapuda hak sahibi görünen kimseler adına yapılmış tescil işleminin hatalı olduğu gerekçesiyle açılan ve hatalı/hileli olarak tescil ettirilen tapu kayıtlarının öncelikle iptalini sonrasında ise taşınmaz mülkiyetinin gerçek sahipleri adına tescil edilmesini sağlamaya yönelik açılan davadır. Bu dava ile çeşitli sebeplerle taşınmaz üzerindeki hakkı gasp edilmiş kimseler tapudaki yanlış kayıtları mahkeme kanalıyla iptal ettirmekte ve gerçek hak sahipliğini kanıtlayarak kendi adına tescili sağlamış olmaktadır.

B. Muris Muvazaası Ne Demektir?

Muris (genellikle yaşlılık zamanında) mal varlığının bir kısmını veya tamamını mirasçılarından bir veya birkaçına bağışladığı halde, bunu satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesine istinaden yapılmış gibi gösterir. Bu işlem diğer mirasçılardan mal kaçırmak için yapılır. Örneğin murisin bir evi ve birden fazla çocuğu vardır ve bu evi, özellikle yaşlılık zamanında kendisiyle daha çok ilgilenen çocuğuna bırakmak (bağışlamak) istemektedir. İşte bu işlemi, satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesine istinaden yapılmış gibi göstererek gerçek iradeyi gizlerler. Bu tür işlemler, uygulamada muris muvazaası olarak adlandırılır ve iptale tabi tutulur. Zira görünürde satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi bulunurken, esasta bağışlama sözleşmesi söz konusudur ve böyle bir işlem TBK m. 19 anlamında muvazaalı bir işlemdir.

Muris bazı mirasçılarını miras paylarından mahrum bırakmak istemektedir. Bu sebeple muvazaalı bir işleme girişir. Bu muvazaa sonucu tapu iptal kararı verilmesinin hukuki gerekçesi: görünürdeki işlemin tarafların gerçek iradesini yansıtmaması ve saklı işlemin de yasal şekilde yapılmamış olmasıdır. Yani görünüşteki sözleşmenin vasfı tamamen değiştirildiğinden muris muvazaası tam muvazaa özelliği taşır ve dava yoluyla iptale konu olur.

Ba. Muris Muvazaası İddialarına Hangi Mallar Konu Olabilir?

Muris muvazaası hükümlerinin ve ispat vasıtalarının, menkullerde uygulama olanağı yoktur. Muris muvazaasına dayalı iddialar 01.04.1974 tarihli İçtihadı Birleştirme Kararı kapsamında sadece tapuya kayıtlı taşınmazlar hakkında ileri sürülebilir.

Bb. Muris Muvazaasına Dayanarak Kimler Dava Açabilir?

Saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeniyle geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler. Yani davayı miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar açabilir. Bu noktada tapu iptal ve tescil davaları tenkis davalarında ayrılmaktadır. Çünkü tenkis davasını sadece saklı pay sahibi mirasçılar açabilirken, muris muvazaası davasını tüm miraslar açabilir. Saklı pay sahibi olması gerekmez. Tabiki mirası reddedenler, mirasçılıktan çıkarılanlar ve miras hakkından feragat edenler bu davayı açamaz. Mirasçılıktan çıkarılmasının haklı olmadığını iddia edenlerin işleteceği hukuki süreç saklıdır.

Bc. Muris Muvazaasına Dayanan İptal Davalarında Zaman Aşımı

Muvazaa iddiasına dayalı davalar zaman aşımına ve hak düşürücü süreye tabi olmaksızın her zaman açılabilir. Taşınmazın aynına ilişkin davalarda zaman aşımı olmayacağından bu davada da zaman aşımı ve hak düşürücü süre yoktur. Fakat unutulmamalıdır ki miras muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası muris hayatta iken açılamaz.

Bd. Muris Muvazaasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davalarında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi yetkili mahkeme ise HMK md. 12 gereğince taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

Be. İptal Davası İle Birlikte İleri Sürülebilecek Talepler

Her somut olay kendi içerisinde değerlendirilmek kaydıyla iptal davası ile birlikte farklı taleplerde bulunulması mümkündür. Örneğin taşınmaz üçüncü bir kişiye satılmışsa davaya tazminat davası olarak devam edilebilir, bu dava ile birlikte terditli olarak tenkis istenebilir, taşınmazın kullanım durumu dikkate alınarak ecrimisil ve kira bedeli talebinde bulunulabilir.

Bf. Muris Muvazaası Sebebiyle Tapu İptal ve Tescil Davasının Sonuçları

İptal davası sonucu tapuda haksız malik olarak görülen kişinin tapu kaydı silinir ve yalnızca davacı mirasçının/mirasçıların payı/payları oranında tescil edilir. Çünkü iptal davaları sonucunda yalnızca davacı lehine tapu iptal ve tescil kararı verilebilir. Fakat eğer davayı tereke temsilcisi açmışsa ve iptal kararı verilmişse o vakit taşınmazın terekeye iadesine ve tüm mirasçıların miras payı oranında tescil edilmesine karar verilebilir.

Taşınmazların aynına ilişkin davalar birçok usuli prosedürün işletildiği ve ispat faaliyetinin Yargıtay kararları ışığında şekillendiği davalardır. Bu sebeple yargılamanın ilkelerine hakim olmak ve delil toplama işlemini bunlara uygun bir biçimde yürütmek gerekir. Bu tür davaların yürütülmesi sürecinde bir avukat ile çalışmak en sağlıklısı olacaktır.